From the furniture one can deduce that they always lived in large houses. They are big pieces oozing generational pedigree and there are lots of them – chests of drawers, bookshelves, couches, smaller tables, a round table looking smallish in the foyer. Despite the many pieces, the house isn’t cluttered, but thoughtfully and tastefully decorated with soulful wall hangings, a few large photo family collages and memorabilia from travels and heirlooms strategically placed on surfaces. The dogs’ oversized beds fit neatly in a corner leading to the main bedroom without looking out of place or in the way. The cat sleeps wherever and sits wherever throughout the day, but mostly on one’s lap if you allow her and at night, she crawls in wherever she is welcomed, looking for comfort. The house was a happy home, it seems, but change is visible in the pets’ subdued behaviour. They seek human contact and comfort, only to retreat again to a corner or wander aimlessly through the living areas. Quilts and crocheted blankets still cover the beds – a silent legacy to be enjoyed by those she left behind, that they will provide warmth to guest for years to come.
The real evidence sits untouched on a chair in a corner of the sunny living room, in a basket filled with crocheted blocks – some separate and some already sewn together. The pattern waits on top of the half finish project.
100 Words: It’s dry season in the Cape now, so our dams are emptying rapidly. The 2017/18 drought is still fresh in our memories and with the electricity crisis, our water supply is in danger countrywide. But in a world where we operate like headless chickens, humans are in danger of running dry too. We need to help and serve others, but a tap without water cannot fill an empty cup. As we give, we also need to take in, switch off, take a rest and replenish – otherwise our taps will not only run dry, but our feeding source is threatened too.
Under 10-words Takeaway: Soak in the rain (rest) to replenish your resources regularly.
100 Words: The older I get the more I appreciate friends and family, because in certain instances some family had become friends and some friends had become family. Looking around at the lives of others and also ours – as we have moved to a different phase of our lives – I realised that life can get lonelier as we grow older and move up in the family hierarchy to become the older generation. Friends and children move away or immigrate or die, leaving empty holes. But fortunately, our global village is small and a good friend is always just a video call away.
Under 10-words Takeaway: Be that true friend. Make a call.
I normally write blog entries about things that I love and find interesting and almost never rant here. I have decided today though, to speak a bit of my mind, because I am worried about where ‘we’ are going with freedom in this world of ours.
By now every reader had probably heard about certain Dr Seuss books being withdrawn from the market. You can find out about it here.
I don’t know why we always have to be seen as ‘left’ or ‘right’ when we raise an opinion. What happened to be decent, having common sense, choosing the midway? Sometimes things are not just black or white, but actually grey or yellow or purple or blue or orange with green dots. This is after all something liberal thinkers fought for throughout the centuries! Many even died for it!
(Maybe it is because we are mostly exposed to/dependent on American commentary and entertainment and they – the biggest democracy in the world – has only two political choices available – either Democrat or Republican! You guessed it – left or right. The in-between parties are for all practical purposes non-existent. And maybe this – their political choice – had spiralled downwards into every other inch of society. But, that’s just my [in-between] opinion.)
I look at events these days and think that modern liberal thinkers had lost the plot, because one see more and more Nazi-like censorship from liberal (!) sources everywhere. It makes me sad, and frankly, quite scared. Like Hitler’s SS did in the 1930s, we are being told what to believe, what to discard, what is right, what is wrong etc. and this is all done under the flag of political (and social) correctness. And by doing so, they kill those fighters for freedom of speech all over again!
What happened to common sense? What happened to reading literature in context and then have discussions over it instead of just banning authors. Isn’t that one of the reasons why we read? How will our children learn to think critically if they don’t have access to read (even politically incorrect) literature and ask questions about it? Do ‘we’ want to raise little obedient, non-thinking, political-correct robot people? It seems more and more that it is coming to this.
Are ‘we’ back to burning books again? Yes, ‘we’ are. ‘We’ have just burned Dr Seuss books.
VRYWARING: The Writing Club/Die Skryfklub het geen amptelike verbintenis met die ATKV, óf tree as spreekbuis vir hulle op, óf doen reklame namens die organisasie nie. Die rede hoekom soveel van hulle hulpbronne in hierdie les genoem word, is omdat hulle aktief die Afrikaanse taal bevorder (wat Die Skryfklub ook ondersteun en nastreef) en hulle nou met skole saamwerk in hierdie verband.
Dit grief my dat Graad 1-leerders ‘n toespraak gereed moet hê twee weke nadat hulle vir die eerste keer skool toe is. Hulle kan nog nie eens self lees of skryf nie! So, wie doen hulle werk? Jy, natuurlik!
Ek sal nie dieper in my opinie van die skoolsisteem ingaan nie, maar tot die punt kom en jou ‘n paar idees gee om jou te help om jou kinders se toesprake te skryf. Sodoende, wil ek jou help om so min as moontlik onnodige tyd daaraan te spandeer, maar belangrikste van alles is dat ek jou wil help om jou kinders te leer om hulle eie toesprake te kan navors en skryf (sodra hulle kan lees en skryf… #sarkasties)
Dit blyk asof staats- en redenaarskole in Suid-Afrika meestal die ATKV-riglyne vir redenaars volg. Vir die jaar se temas, hoe lank die toesprake moet wees en ander hulpbronne, besoek hulle webwerf by https://www.atkv.org.za/af/taal/redenaars/atkv-redenaars-temas-2016.
Soos uit bestaande voorbeelde van toesprake blyk, is daar ‘n duidelike en eenvoudige struktuur wat gevolg kan word om ‘n praatjie te skryf. Die inhoud, tema en lengte hang van die ouderdomsgroepe af.
Hierdie skrywe is geensins daarop gemik om ‘n in-diepte studie of les oor toespraakskryf te wees nie, maar bloot ‘n hulpmiddel om besige ma’s te help.
Jy is dus baie welkom om hierdie wenke gratis, vry en verniet met jou vriendinne te deel. Moet asseblief net nie jou eie besigheid daarmee begin en dit verkoop nie. 🙂
Stuktuur van ‘n toespraak
Die basiese struktuur van ‘n redenaarstoespraak bestaan uit:
Die ‘kop’ van die toespraak
‘n Aanhef
Hierdie is basies net die ‘groet’ van die voorsitter (wat deesdae net in die manlike aanspreekvorm) is.
Inleidende paragraaf
In hierdie paragraaf word die tema aangespreek, sodat die voorsitter, gehoor, beoordelaars weet wat beredeneer gaan word.
‘Groet van die gehoor’
Voordat die beredenering begin, erken die spreker eers die gehoor se teenwoordigheid (“Dames en here” of “Seuns en dogters” of (“Dames en here, seuns en dogters” )
Die ‘lyf’ van die toespraak
Inhoud
Hierna volg drie of meer paragrawe na gelang van tema, tyd en ouderdomsgroep, waarin die tema beredeneer word. Elke paragraaf moet die volgende bevat:
‘n Standpunt of opinie oor die onderwerp, met ander woorde, jou (die kind s’n) mening oor die onderwerp. Jy sal eers hiermee moet help. (Lees meer onder Wenke.)
Elke punt wat gemaak word, moet met ‘n rede daarvoor of daarteen ondersteun word.
Ter stawing hiervan moet ‘n aanhaling (persoon, boek, gesegde ens.) en/of ‘n feit (met detail van herkoms – bron, datum, omstandighede ens) ter ondersteuning aangebied word.
Die ‘bene’ van die toespraak
Afsluitingsparagaaf
Die een been bestaan uit die afsluitingsparagraaf. Hierin kom al die beredenering tot ‘n punt. Los drade word saamgevat. Die finale argument word versterk, maar geen nuwe feite word hier genoem nie. Die afsluiting moet weereens ondersteun word deur ‘n aanghaling of gesegde deur ‘n bekende/beroemde persoon.
Die ander been is die ‘dankie’-groet. Hier bedank die spreker die voorsitter en gehoor vir hulle aandag. ‘n Eenvoudige, ”Ek dank u, voorsitter”, of iets minder formeels, soos “Baie dankie vir u aandag, voorsitter, dames en here/seuns en dogters” sal doen. Party skole/klasse/groepe kan voorgesê word hoe om te eindig. Nota: Maak seker jou kind vra haar/sy onderwyser.
Hier is ‘n opsomming van die struktuur om naby te hou of dalk op jou kennisgewingbord te sit.
Hier is ook ‘n prentjie om die struktuur vir die kleiner kind te verduidelik, sodat sy beter kan verstaan en haar later te help om haar toesprake self te skryf.
Wenke
Wanneer jy die toespraak skryf, laat jou kind bysit. Laat hy jou help om die onderwerp te kies.
Wanneer daar op ‘n onderwerp besluit is, vra die kind om te probeer om sy menings oor die onderwerp te gee. Bv. Tema: Moet ons skoolklere dra?
Laat jou kind eerstens sê of hy daarvoor of daarteen
Laat hom om dan drie redes te gee vir sy standpunt.
Help hom dan soek na aanhalings, gesegdes en/of feite om sy standpunt te ondersteun.
(Hierdie is ‘n goeie oefening om deurentyd met jou kinders te doen. Betrek hulle by besluitnemings in die huishouding. Beredeneer dit om die etenstafel. Onthou die reël: vir elke mening MOET daar ‘n rede gegee word. Draai die situasie soms om en laat hulle die teenoorgestelde van hulle mening verdedig. Dit oefen hulle ‘dinkspiere’ en leer hulle ook om empatie met ander se standpunte/omstandighede te hê.)
Daar word van die kinders verwag om hulle toesprake uit hulle koppe te ken (asof die graadeentjies ‘n keuse het…).
Ek het gevind dat die maklikste manier om jou kind daarmee te help, is om die toespraak in jou (mamma) se stem op jou foon op te neem.
Oefen die toespraak ‘n paar keer vir jouself en voeg die verandering in stemtoon, nuanses, beklemtoning in, sodat dit kind dit kan hoor en so memoriseer. Onthou, die kind memoriseer presies soos hy/sy hoor.
(Die ‘voordra’ van hierdie toespraak is presies dit – voordrag, so dis baie vol drama en handgebare en nuanses. Laat jou kind die toespraak stukkie vir stukkie memoriseer en soveel as moontlik vir jou voordra. Jy kan hiermee help tot die beste van jou vermoë. As jou kind deurgaan na ‘n volgende rondte in die skool, sal die onderwysers verder help afrig.)
Skryf in eenvoudige, onopgesmukte taal, sodat dit gepas is vir die kind se ouderdomsgroep. Lees die toespraak ‘n paar keer oor en verbeter wat jy kan. Sny onnodige woorde uit en maak seker dat jy genoeg beredenering in het, asook aanhalings en/of feite by elke rede.
‘Breek’ die toespraak in baie kort lyne op (sien my voorbeelde), druk en knip dit uit en plak dit op kaartjies. Plak net drie lyne per kaartjie op, sodat die kind nie hoef te sukkel om te sien waar sy is nie. Nommer die kaartjies, sodat jou kind dit maklik self in volgorde kan plaas. Jy kan selfs die lyne per kaartjie nommer as jy dink dit sal help. Help haar dan om die toespraak te hou met behulp van die kaartjies. (Elke keer as ‘n kaartjie se inhoud klaar voorgedra is, plaas sy dit onderaan al die ander.)
Doen jou kinders die guns wanneer jy hulle beperk/verbied om sekere dinge te doen of wanneer jy sekere reëls instel deur aan hulle te verduidelik hoekom jy dit doen. Gee hulle een of twee of meer goeie redes en moenie jouself skuldig maak aan ons Afrikaners se “omdat ék so sê”-sindroom nie. Dit suig.
Kinders so klein as twee/drie kan verstaan dat hy een dag winkel toe kan gaan om ‘n swietie of ‘n speelding te koop en ‘n ander dag net mag rondkyk. Ek het dit getoets. As kinders gevolge kan verstaan, kan hulle jou reëls insien. Dit help hulle om nie so maklik rebels te wees nie en om vir hulleself te dink. Ons het denkende jongmense in ons land nodig. Voed asseblief vir ons ‘n paar op!
O, jinne, laat ek ophou voor ek preek.
Nog oefeninge om jou kind te help
Speel speletjies wanneer julle in die kar oppad is of in ‘n wagkamer moet wag.
Vra jou kind om die omgewing of ‘n voorwerp vir jou te beskryf. (Hoe dit lyk, wat jy daarmee doen, ens.)
‘Dwing’ jou kind om buite te speel, waar hy sy verbeelding moet gebruik.
Verbied digitale speletjies (rekenaar, foon, PS, Xbox ens) as die volgende dag ‘n skooldag is en beloon hulle met langer tye van ‘n uur en ‘n half op ‘n slag of so, tydens naweke en vakansies.
Maak ‘dinktyd’. Geen mens kan opinies hê sonder dat hy voorkeure of afkeure het nie. Ek ontmoet baie kinders wat nie weet waarvan hulle hou en waarvan nie. Ja, regtig. Ons kan nie opinies vorm as ons nie onsself ken of weet wat in die wêreld om ons aangaan nie. Die enigste manier om jouself te leer ken, is om gereeld tyd te neem om net te dink.
Maak dagdroomtyd. Met my skryfklubs doen ek ‘n les oor dagdroom. Daar het nog na elke werkwinkel ten minste een kind die volgende week teruggekom en gesê: “Ek weet nie hoe om te dagdroom nie.” Dis hartseer, want dis ‘n kind se enigste rêrige werk. In plaas daarvan om vir jou klein kindertjies ‘n fliek aan te sit om hulle besig te hou, laat hulle eerder hulle eie ‘opmaak’-stories speel. Hulle is baie goed daarmee, maar kinders word deesdae so geentertain, dat hulle nie meer hulle eie verbeelding het en hulleself kan entertain ‘n Goeie manier om kreatiwiteit aan te moedig is om een sinnetjie uit julle gesin se woordeskat te verban. Dit is: “Ek is verveeld..!” Daardie sinnetjie moet net op een manier beantwoord word: “’n Kind mag nie verveeld wees nie. Dink iets uit om te doen.” Hou vol daarmee. Dis ‘n gewoonte wat vinnig afgeleer word as ouers die moeite doen. En dan is dit natuurlik altyd goed om deur voorbeeld te lei…
Kinders en grootmense het ‘aftye’ nodig sodat ons breine kan rus en energie hernu. Maak tyd ten minste eenkeer per week vir die hele familie om niks te doen nie. Al is dit net vir twee ure. Verban selfone, TV en ander elektroniese goed en lê net leeg!
So, mamma, oor ‘n maand is dit tyd vir jou kinders se Engelse toesprake. Jy is nou toegerus om dit self te skryf. Pas net dieselfde beginsels toe. Byt vas, een van die dae leer jy hulle om dit self te doen!
Daar is ook baie Engelse webwerwe wat uitstekende hulp bied, maar dit verskil van hoe Afrikaanse skole dit doen. Persoonlik verkies ek eersgenoemde meer, want kinders word meer aangemoedig om hulle eie werk te doen, interessante onderwerpe te kies en meer vir hulleself te dink.
As jou kind een van daai oulike, bekkige, dramatiese outjies is en as ‘n kampioenredenaar ontluik, gaan jy baaaaaie toesprake in 12 jaar nodig hê. Leer hulle so gou as moontlik om hulle eie ding doen, maar help altyd met die taal, redenasies ens. en as jy vasbrand, is daar hulp op die volgende plekke.
Voorbeelde van toesprake (Hierdie toesprake is spesiaal vir twee kinders geskryf, so moet dit asseblief nie gebruik nie.)
Voorbeeld 1 Met grysheid kom die wysheid
Voorsitter,
Daar is ‘n spreekwoord wat sê dat grysheid wysheid bring. Is dit so? Dit is soms so. Maar ook soms nié.
Dames en here / Seuns en meisies,
Eerstens is daar ‘n verskil tussen slim en wys. Slim is as ‘n mens baie leer. Jy kan nog baie jonk en baie slim wees. Soos Bill Gates van Microsoft wat dit regkry om die hele wêreld op rekenaars te laat werk. Hy is baie slim, maar ook wys, want hy sê kinders moet baie lees. Ek weet nie of hy dit gesê het toe hy al grys was nie.
Die wetenskaplike, Albert Einstein, was baie slim én baie wys. Hy het moeilike probleme opgelos en ontdek hoe dinge werk. Hy het ook gesê dat verbeelding belangriker as kennis is. Al was hy grys, dink ek nie hy was dan ooit ‘n grootmens nie, want grootmense sê soms anders.
(En), voorsitter, Dan is daar my ouma, Antjie. Sy is grys én slim én wys. Sy is so wys, sy is sommer een van ‘n tweeling. Ouma Antjie kan koek bak en stories vertel en grappies maak en einas regdokter en baie mooi prente verf.
Dames en here / Seuns en meisies,
Daar is altyd uitsonderings. Jesus was die wysste van almal en Hy het hemel toe gegaan vóórdat Hy grys was. En soms as kinders iets ouliks sê, dan sê die oumas:
“Is sy nie te grys nie?!”
So, ek is nie heeltemal seker dat alle wysheid met grysheid kom nie. Maar één ding weet ek! Dit rym!
Baie dankie, voorsitter
Voorbeeld 2 Een vrot appel steek al die ander aan
Voorsitter,
Kan één ou klein appeltjie nou regtig ‘n hele boks vol appels vrot maak? Volgens die Bybel en baie slim mense, kan dit!
Dames en here, Appels en Pere / Seuns en meisies,
Op die webblad – todayifoundout.com – skryf Daven Hiskey dat ‘n slegte appel gewoonlik ‘n siekte het of dat dit oorryp is. Daardie één appel kan regtig al die ander appels om hom aansteek en vrot maak! Hy weet, want hy is ‘n baie slim man wat met met appels werk.
(Maar), voorsitter, Dié idioom praat nie rêrig van appels nie. Dit gaan eintlik oor slegte mense wat goeie mense leer om slegte dinge te doen. In 1 Korinthiërs 15 vers 33 in die Bybel staan: Slegte geselskap bederf goeie sedes. Die Bybel sal weet. Dis die slimste boek op aarde.
‘n Anonieme aanhaling sê dat ‘n mens se gesin jou eerste vriende is. Ons familie is die mense wat ons die liefste het. Hulle sal ons nie leer om slegte dinge te doen nie. So, as ons eerste vriende ons familielede is, sal ons nie vrot appels word nie!
Dames en here / Seuns en meisies,
Meneer George Washington was ‘n Amerikaanse president en nóg ‘n slim man. Hy het gesê dat dit beter is om alleen te wees as om slegte vriende te hê. Maar ek sê, kies van jongs af goeie vriende en jy hoef nooit alleen pret te hê nie! Is ek nie ook slim nie?
Fielies (Riëtte) De Kock 